ETKİLİ ÖĞRENME YÖNTEMLERİ
Başarılı
olmak için çok çalışmak tek başına yeterli olmayabilir. Çok Çalıştıkları halde,
etkili ders çalışma yöntemlerini kullanmamaları nedeniyle istediği sonuca
ulaşamayan pek çok öğrenci vardır. Bu nedenle, öğrencilerin çalışırken etkili
öğrenme konusunda bazı temel ilke ve yöntemler hakkında bilgi edinmeleri,
başarıyı artırmada yardımcı olacaktır. Bu çalışmanın temel amacı, etkili
öğrenme yöntemleri konusunda öğrencileri kısaca aşağıda belirtilen konular
hakkında bilgilendirmektir.
Nasıl öğreniyoruz
Hafıza ve tekrarlama
Motivasyon
Çeşitli öğrenme tutumları
Olumlu düşünmenin ders çalışmaya
etkisi
Nasıl ders çalışılmalı
Ders çalışma planı yapma
Çalışma mekânın oluşturulması
Etkili okuma, dinleme ve not alma
GİRİŞ
“Olabileceğimiz şeyi olmak için asla
geç değildir” George Elliest
ÖĞRENME
Öğrenme,
bilgiyi algılama, kaydetme, hatırlama ve kullanma sürecidir.
Öğrenme
süreci kişinin aktif olduğu bir süreçtir.
Öğrenme, bireyin
çabası sonucu gerçekleşir.
NASIL ÖĞRENİYORUZ NASIL ÖĞRENİYORUZ
Bilgiler,
Duyular, Kısa süreli hafıza, Düzenli ve aralıklı tekrar, Uzun süreli hafıza, Sınama
NASIL ÖĞRENİYORUZ - Devamı
Öğrenme sürecinde, duyu
organları-kısa süreli hafıza -uzun süreli hafıza arasında sıkı bir ilişki
vardır.
Yeni bilgiler(dışarıdan gelen her
türlü mesaj) duyu organları yoluyla fark edilir ve kısa süreli hafızaya
aktarılır.
Kısa süreli hafızadaki bilgilerden
tekrar edilmeyenler unutulur. Tekrar edilenler ise uzun süreli hafızaya saklanmak
üzere kaydedilir. Bu bilgiler
belli bir zaman dilimi geçtikten sonra hatırlanabiliyorsa, o bilgilere ilişkin
soru sorulduğunda doğru cevap verilebiliyorsa, öğrenme gerçekleşmiş demektir.
Bilgiler
tekrar edilmediği zaman unutulur.
HAFIZA VE TEKRARLAMA
Hatırlamayı
güçlendirmek için aşağıda belirtilen aralıklarla tekrar yapmak faydalı olur.
Aynı gün: Öğrenilenler, aynı gün içinde
tekrar edilmelidir.24 saat sonra: Araştırmalar tekrar edilmeyen bilginin büyük
bir kısmının 24 saat sonra unutulduğunu göstermektedir. Bu nedenle, öğrenilen
bilgiler, 24 saat sonra kısa bir tekrarla gözden geçirilmelidir.
Bir hafta ve bir ay sonra: Küçük bir tekrar, bir hafta ve bir
ay sonunda yapılırsa bilgiler uzun süreli hafızaya kaydedilmiş olur.
HAFIZA VE TEKRARLAMA
Düzenli
tekrar edilen bilginin 9 hafta sonra %75’lik kısmı hatırlanırken, tekrar
yapılmaması durumunda bu bilginin9 hafta sonra ancak %20’si hatırlanabilmektedir.
ÖĞRENME MOTİVASYON ve ÇEŞİTLİ ÖĞRENME
DOĞRU TUTUM
Bu Tutuma
Sahip Öğrenci Özellikleri
Öğrenmeye. Odaklanma.
Başarılı olmama korkusu yoktur.
Motivasyonu
yüksektir.
. Kendine güveni tamdır.
. Çalışma stratejileri kullanır.
. Planlı çalışma konusunda özenlidir.
YANLIŞ TUTUM
Başarısızlıktan
Kaçınma. Başarılı olamama korkusu hâkimdir.
Motivasyonu azdır.
. Başarısızlığı kendi yeteneğinde ya da dersin
zorluğunda arar.
. Etkili ders
çalışma teknikleri kullanmaz.
. Amacı,
öğrenmeden çok ders geçmektir.
. Anlayarak çalışma
yerine ezbere başvurur.
Başarısızlığı
kaçınılmaz görür.
Ders çalışma
ve motivasyon ihtiyacı minimum düzeydedir.
. Sürekli
desteğe ihtiyaç vardır.
. Başarılı olmak
için çaba göstermez.
. Ders dışı etkinliklere fazla zaman ayırır.
Öğrenmeye karşı istek ve olumlu
tutum, motivasyonu (güdülenmeyi) artıran etkenlerin başında yer almaktadır.
Bir öğrencinin sürekli olarak aynı grupta
kalması söz konusu değildir.
Öğrencinin göstereceği çabaya bağlı olarak
gruplar arası geçişler görülmektedir. (Yani tutumları değişebilmektedir.)
Öğrenmeye karşı tutumun olumlu
olmaması halinde, bu durumun değişmesi yönünde çalışmalar yapılması gerekmektedir.
ÖĞRENMEYE KARŞI OLUMSUZ ÖĞRENMEYE
KARŞI OLUMSUZ TUTUMLARINIZI NASIL DEĞİŞTİREBİLİRSİNİZ? DEĞİŞTİREBİLİRSİNİZ?
Motivasyonun en iyi kaynağı bireyin
kendisidir.
Kendi kendinize bir takım motivasyon
kaynakları oluşturabilirsiniz. Bu kaynaklar hem kendi içinizde hem de dışarıda
mevcuttur.
Her şeyden önce okulda
öğrendiklerinizi sizin için anlamlı ve değerli kılmaya çalışın.
Her türlü dersi çalışırken, bu
çabanızın gelecekteki başarı ve mutluluğunuzla yakından ilişkili olduğunu
düşünün.
Sıkıcı bulduğunuz derslerin dahi
gelecekte gerçekleştirmek istediğiniz hedeflere ulaşmada bir etkisi olduğunu
kabul ederseniz, o dersleri çalışma isteğiniz artacaktır.
Ders çalışmayı başarılması gereken
bir iş ya da çözülmesi gereken bir problem olarak görürseniz, ders çalışmak
sizin için daha zevkli bir hale gelebilir. Böylelikle, zamanla ders çalışmanın
yani öğrenmenin doyum sağlayıcı bir etkinlik olduğunu düşünmeniz mümkün olacaktır.
Kısaca, motivasyon artırmada en önemli
etken, ders çalışmaya yönelik düşüncelerinizi olumsuzdan olumluya doğru
değiştirmeniz olacaktır.
Her şeye rağmen öğrenmeye karşı tutumunuzu
olumlu yönde geliştirmekte zorlanıyorsanız, öğretmenlerinizden, okul rehber
öğretmen/psikolojik danışmanından ve ailenizden yardım isteyebilirsiniz. Sizin
çabanız, başkalarından alacağınız bu yardımlabirleşince başarınızı artırmamanız
için bir neden kalmaz.
OLUMSUZ DÜŞÜNCELER OLUMSUZ DÜŞÜNCELER
ÖĞRENCİYİ BİTKİN DÜŞÜRÜR.
“Yaşamımız,düşüncelerimiz onu nasıl
kılıyorsaöyledir.”
Marcus Aurelius
Kendimize ne diyoruz? Ne yapıyoruz?
Başarının değerini azaltma = “Ama ben şanslıydım, bunu
herkes yapabilirdi.”
Kişiselleştirme = “Hepsi benim hatamdı.”
Genelleştirme = “Bir işe yaramıyorum. ”
Abartma = “Bu sınav bir felaket olacak.”
OLUMLU DÜŞÜNCELER ÖĞRENCİNİN
MOTİVASYONUNU YÜKSELTİR
Olumlu
düşünce, yaşamımızı daha olumlu kılmanın bir yoludur. Bu, sizi engelleyenlerden
çok, destekleyenlere odaklanma yöntemidir.
Kendimize ne
diyoruz? Ne yapıyoruz?
“Gayet iyi gitti.” Başarıyı kabullenme
“Bölüm ikiyi bir sonraki sınavda daha çok çalışsam iyi
olacak” Hataları ilişkin sorumluluk alma ve düzeltme çabası
“Ekonomi dersinde iyi değilim daha çok
çalışmalıyım.” Yeterlilik alanını belirleme
“Ortalamam ekonomi ve
matematik yüzünden düştü ama diğerleri iyi.” Sonuçları yapıcı bir şekilde değerlendirme
OLUMSUZ BAKIŞLARI OLUMLUYA ÇEVİRMEK
MÜMKÜNDÜR
Ders Çalışmaya
Sıkıcı
Zor
İtici
Gereksiz
vb. biçimde bakmak yerine
Çalıştıkça hoşlanılan
Sonucunda başarı getiren
Başardıkça çalışma isteğini artıran
Hedefe yakınlaştıran
Biçimde bakmak.
NASIL DERS
ÇALIŞMALI NASIL DERS ÇALIŞMALI?
Çalışma yerinizi belirleyin.
Ne çalışacağınızı planlayın.
Çalışma zamanınızı 40-50 dakika ile
sınırlayın.
40-50 dakika sonunda kısa süreli
molalar verin.
Bütün-parça-bütün düzeniyle çalışın.
50 dakikayı aşan
çalışmalarda genellikle algılama gücü azalır; hatırlama oranı hızla düşer.
ÇALIŞMA MEKÂNININ OLUŞTURULMASI
Çalışma davranışını
etkileyen çevresel faktörleri kontrol altına almak, çalışma isteğini artırmak
ve konsantrasyonu sağlamak için önemlidir.
Ders
çalışılan mekânda başka bir işle uğraşmamak, o mekanın beyin tarafından sadece çalışmak
için kodlanmasını sağlar. Bu durum çalışmaya yoğunlaşmayı artırır.
Mümkün olduğu kadar her gün
aynımekanda çalışmak, ders çalışmayı kolaylaştırır ve dikkati keskinleştirir.
Çalışma mekânın
uygun özellikler taşıması, konsantrasyonu sağlayan etmenlerin başında gelir.
DERS ÇALIŞMAYA UYGUN ÇALIŞMA
MEKÂNIN ÖZELLİKLERİ
Sık sık havalandırılan temiz bir mekân
Ne çok sıcak ne de soğuk
Uygun boyutlarda çalışma masası
Çalışma sandalyesi ne çok rahat ne
de rahatsız edici sertlikte
Telefon, televizyon, gürültü ve
benzerlerinden uzak
NEYİN NE ZAMAN ÇALIŞILACAĞININ
PLANLANMASI (PROGRAM YAPMAK)
Önceden
hazırlanan program aşağıdaki faydaları sağlar:
Zamanın etkili şekilde kullanılması
Neye, nereden başlanacağına karar
verilmesi
Ne zaman dinlenip ne zaman
çalışılacağının planlanması
Güven ve motivasyonun artması
Çalışma
programından, tekrarı içeren, etkili çalışmayı sağlayan ve kişiye özgü
hazırlanmış bir program kastedilmektedir. Sadece belirli saatlerde dersin
başına oturma, belirli saatlerde mola verme üzerine kurulmuş bir çizelge, uygun
bir ders çalışma programı anlamına gelmez.
ANA ÇALIŞMA PLANI HAZIRLAMADA İLKELER
İlgilerinizi, yeteneklerinizi ve
ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurun.
Derslerle sosyal etkinlikler arasında
mantıklı bir denge kurun.
Kendinize mutlaka her hafta serbest
zaman ayırın.
Planlarınızı geniş kapsamlı küçük
aşamalar şeklinde yapın.
Mümkün olduğu ölçüde günün aynı saatlerini
ders çalışmaya ayırın.
Uyku ihtiyacınızı ihmal etmeyin.
Planlarınızı objektif olarak
değerlendirmeye çalışın.
Plana uyma konusunda kararlı davranmaya
çalışın.
İhtiyaç duyduğunuz takdirde,
planlarınızı güncelleyin.
ETKİLİ OKUMA
Etkili
Okumaya Hazırlık (Ön İnceleme)
Başlık sayfasını okumak
Kitabın basım tarihine bakmak
Önsöz ya da giriş bölümünü okumak
Eğer varsa yazar hakkındaki notu
okumak
İçindekiler bölümünü incelemek
Kitabın her
bir bölümü okunurken benzer bir inceleme yapılabilir. O
Bölüm de ne
okunacağına ilişkin ön bilgi sahibi olma, zihinde ilgili konuyla bağlantılı bir
çerçeve oluşmasına yardımcı olur. Böylece, bölüm okunmaya başlandığında
karşılaşılan bilgiler hafızanın çekmecelerine daha rahat yerleştirilir.
ETKİLİ OKUMA BECERİLERİ
Okurken anlamayı kontrol etmek
Metin hakkında soru sormak ve
cevaplamak
Yüksek sesle okumak
Okunan metnin özetini çıkarmak
Okurken altını çizmek
Okurken not almak
İncele-Sorgula-Oku-Tekrar Et-Gözden
Geçir tekniğiyle okumak
Hangileri size uygun?
ETKİLİ DİNLEME
Etkili
Dinleme Alışkanlıkları
Olumlu bir tutum için de dinlemek
Aktif dinlemek(Anlatılanlara ilişkin
sorular geliştirmek)
Sözel olmayan mesajları dikkate
almak
Önemli bilgiye işaret eden
ipuçlarına dikkat etmek
Ders için ön hazırlık yapmak
Not almak
Olumsuz Dinleme
Alışkanlıkları
Anlatılan konuya ilgi göstermemek
veya önemsememek
Anlatana karşı olumsuz tutum geliştirmek
Yarım yamalak dinlemek veya
dinliyormuş gibi görünmek
Anlatılan her şeyi aynen not almaya
çalışmak
Pasif dinlemek
ETKİLİ NOT ALMA
Etkili Not Almada Üç Adım
Dersten önce hazırlanma
Dersi dikkatle dinleme ve ders
süresince not alma
Dersten sonra alınan notları gözden
geçirme
Not Alma İlkeleri
Önemli noktaları yakalamaya çalışmak
Dinleme ile not alma arasında bir
denge oluşturmak
Kısaltmalar ve semboller kullanmak
Özgün ifade kullanmak
Soru sormak
Uyarı ve ödevleri not etmek
Not almaya ilk günden başlamak ve
düzenli olarak not tutmak
Notları en kısa zamanda gözden geçirmek
NOT ALIRKEN KULLANILAN KISALTMALARA
VE SEMBOLLERE ÖRNEKLER
Kısaltmalar
Türk Dili ve
Edebiyatı TDE
Örneğin örn
Önemli ön
Önemli Olmayan
ön Daha sonra da/so
Karşılaştırma
kş
Yeterli yet
Yetersiz yet
Bölüm böl
Yüzyıl yy
Semboller
Ek olarak +
Yüzde %
Toplam Σ
Eşit olarak
=
Küçük <
Büyük >
Sonsuz ~
Ve &
YAYGIN NOT ALMA SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Sorun
Çözüm
Sorun > “Zihnim dağılıyor ve sıkılıyorum.”
Çözüm > Sınıfın önüne oturmak. Konuyu
önceden incelemek. Derste yanıtlanması için sorular hazırlamak.
Sorun > “Öğretmen çok hızlı konuşuyor.”
Çözüm > Kısaltmalar kullanmak. Daha
sonra doldurmak için boşluklar bırakmak.
Sorun > “Her şey önemli görünüyor veya hiçbir şey önemli değil.”
Çözüm > Konu hakkında önceden bilgi
sahibi olmak. Anahtar kavramları belirlemek. İlgili ders kitabını incelemek.
Sorun > “Öğretmen terimleri açıklamadan kullanıyor.
Çözüm > Anlaşılmayan terimleri kaydetmek.
Notları tekrar gözden geçirirken doğrusunu yazmak.
“Yapabileceğimiz
şeyleri yapmaya başlasak kendimizi hayretler içinde bırakacak sonuçlar alırız”.
Thomas Edison
BAŞARILAR…
Başkent
Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi
Kaynaklar:
Baltaş,
Acar. (1999). Üstün Başarı. Remzi
Kitabevi
Boydak,
Alp.(2001). Öğrenme Stilleri. BeyazYayınları
Howe, M. J.
A. (2001).Öğrenme Psikolojisi. Alfa Yayınları
Özakpınar,
Yılmaz. (1998). Verimli Ders Çalışmanın PsikolojikKoşulları. EpilsonYayıncılık
Türkoğlu,
A., Doğanay,A., Yıldırım, A. (1996). Ders Çalışma Becerileri. BakiKitabevi
Sekman,
Mümin. (1998). Kesintisiz Öğrenme. Alfa Yayınları
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder